Na Esther Macha,
SERIKALI
ya Tanzania ilitangaza sera ya Kilimo Kwanza kama njia maalumu ya
kitaifa ya kuongeza kasi ya kuleta mapinduzi ya kilimo nchini na kuinua
pato la wakulima Kwanza inajumuisha mikakati inayolenga katika kutatua
changamoto mbalimbali zinazokabili kilimo chetu na kutumia fursa lukuki
tulizonazo kujiondolea umaskini wa kipato.
Azima
ya Kilimo Kwanza ilibuniwa chini ya Baraza la Taifa la Biashara (TNBC)
ambalo ni mfumo wa mashauriano kati ya sekta ya umma na sekta binafsi
Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ndiye mwenyekiti wa Baraza hilo.
Licha
ya nchi yetu kuwa na hekta milioni 44 za ardhi inayofaa kwa kilimo, ni
asilimia 23 tu ndiyo inayotumika. Kuna hekta milioni 29 zinazofaa kwa
kilimo cha umwagiliaji na maji ya kutosha yapo lakini ni asilimia moja
tu iliyo chini ya umwagiliaji.
Aidha,
licha ya Tanzania kuwa na maziwa na mito yenye maji ya eneo la kilomita
za mraba 62,000, ukanda wa pwani ya Bahari ya Hindi wenye urefu wa
kilomita 1,424 na kilomita za mraba 223,000 za ukanda maalumu wa
kiuchumi baharini (Exclusive Economic Zone), lakini maji hayo mchango
wake kwa pato la taifa na la mtu mmoja mmoja bado ni hafifu .
Kilimo
kinachangia asilimia 95 ya chakula kinachotumika nchini, asilimia 30 ya
mauzo nje na asilimia 65 ya malighafi zinazotumika katika viwanda vyetu
vya ndani.
Kujitosheleza
kwa chakula ni muhimu kwa usalama na utulivu wa nchi yetu, pia
itasaidia kupunguza mfumuko wa bei kwani chakula huchangia kiasi cha
asilimia 55.9 katika kupima kiwango cha mfumuko wa bei.
Kilimo
ni kiungo muhimu cha sekta mbalimbali katika kuchangia kutimiza malengo
ya kukuza uchumi wa taifa. Ni dhahiri kwamba hatuwezi kufuta umaskini
bila kuleta mabadiliko makubwa katika sekta ya kilimo. Kwa jumla ili
Tanzania iweze kufikia malengo yake ya maendeleo sekta ya kilimo
inatakiwa ikue kutoka asilimia nne hivi sasa na kufikia angalau asilimia
10.
Kwa kutambua umuhimu wa kilimo katika nchi yetu, kwa nyakati mbalimbali, zimefanyika jitihada maalumu za kuendeleza kilimo.
Mafanikio
ya kilimo kwa kiasi fulani yamepatikana lakini bado hakijapata nafasi
ya kumwondolea Mtanzania umaskini wa kipato, bado yuko taabani kimaisha.
Kutokana
na umuhimu wa kilimo katika maendeleo yetu, ilitakiwa kipewe kipaumbele
mkubwa ili kuinua maisha ya watu ambayo yanategeme kilimo cha mvua,
ambayo si ya uhakika.
Hivyo,
ni wajibu wa serikali na wadau mbalimbali wa sekta ya kilimo
kuhakikisha kwamba sera ya Kilimo Kwanza inamkwamua kiuhalisia mkulima,
hasa mdogo, kwa kumuwezesha kulima kisasa.
Kwa
kuzingatia hilo hivi karibuni mwandishi wa makala alitembelea katika
kijiji cha Ichesa Kata ya Myovisi ,Wilaya ya Mbozi Mkoani Mbeya
kufuatilia malamiko ya wakulima kuumwa matumbo baada ya kula ugali unaodaiwa kutokana na mbegu feki ya mahindi ya njano inayodaiwa kusambazwa na wakala mmoja kijijini hapo.
Akizungumza
na gazeti hili mmoja wa wakulima hao Bi.Joliga Ndwina anasema kutokana
na adha hiyo wakulima hao wameziomba mamlaka husika na watafiti
kulifuatilia kwa kina suala la ununuzi wa vocha za mbolea ya ruzuku
kutoka kwa wakulima kumuuzia wakala kwa bei ya kati ya sh.2,000 hadi
Sh.4,000 unaodaiwa kufanywa na wakala mmoja jina limehifadhiwa.
“Sawa
tunaweza kulaumu wakala kwa haraka lakini mtu ambaye anatakiwa
kulaumiwa hapa ni Kampuni ya PANNAR kwani wao ndo walimpa wakala wao
kusambaza mbegu hizo,mahindi haya hayana soko kabisa pili matumbo yanauma sana tukila ugali wake tunaomba serikali itusaidie katika hili hali
mbaya kwakweli nah ii kampuni ichungwe kuhusu mbegu hizi haiwezekani
sisi tuumie wakati wengine wanapata raha”anasema mama huyo.
“Hili
suala ni la muda mrefu sana hapa kijijini lakini wataalamu mbali mbali
wamekuwa wakifika lakini hatuna huyu wakala kuchukuliwa hatua zozote
zaidi ya kuona tu mtaalamu huyu anakuja na Yule lakini
kinachofanyika”anasema.
Wakizungumza na gazeti
hili baadhi ya wananchi wa Kijiji cha Ichesa (majina tunayo)walisema
kuna hatari kubwa kwa mwaka huu waananchi wa Kijiji hicho kukumbwa na
baa LA njaa na hali ya uchumi
kushuka kutokana na kusambaziwa mbegu inayotoa unga wa njano inayodaiwa ya kampuni ya pannar na hivyo kukosa kabisa soko.
Bw.Nasibu Mwashilindi anasema kuwa wamejitahidi
kwenda kuuza mahindi hayo kwa sh. debe sh.2,000 katika soko la mazao
Mlowo licha ya bei ya mahindi kwa debe kupanda hadi kufikia sh.6,000
lakini hayanunuliwi na kurudi nayo majumbani.
"Hali
ni mbaya ndugu zangu haya mahindi ni shida kwani hakuna anayenunua
kutokana na ugali wake kuwa mchungu mdomoni na hata upande wa soko bado
ni tatizo sana sisi wananchi wa kijiji cha Ichesa tuna
wakati
mgumu sana kwani uchumu wetu wa maisha ni mgumu kufuatia hali hii kwani
hatujui haya mahindi tutayapeleka wapi mpaka sasa"anasema mwananchi
huyo.
Bw.Mwashilindi
anasema kibaya zaidi mahindi hayo hayaliki kutokana na uchungu wa ugali
wake hasa ukipoa na wengine wanalalamika watoto wao kuumwa matumbo
wanapokula jambo ambalo wamehofia kuwa linaweza kuleta athari kiafya.
Hata hivyo baadhi ya wakulima hao wamesema kuwa
mbegu hizo zilizokuwa rangi ya njano wameuziwa na wakala huyo ambapo
mfuko umeonesha zimetoka katika kampuni ya Pannar lakini katika jambo la
kushangaza hata kibunzi ni chekundu na imefikia hatua wananyanyapaliwa
katika mashine za kusaga
kama watu wenye kimela cha kutengenezea pombe.
"Tunapokwenda
kusaga mashine wanatuambia tusubiri hadi wamalize kusaga wenye mahindi
meupe na sisi ndiyo tunakuwa wa mwisho hata kama tumewahi,sababu ni
kwamba nikitangulia mimi mwenye mahindi ya njano na wote watakaofuatia
hata wakiwa na mahindi meupe yanabadilika kuwa
njano,"walisema.
Kwa
upande wake Ofisa Mtendaji wa Kijiji cha Ichesa,Bw.Paul Mwasenga
anasema walipokea vocha za ruzuku za pembejeo 600 za mbolea aina ya Urea
ya kukuzia mwezi februari,2012 na kwamba kweli vocha za mbolea ya
kupandia aina ya CAN hazikufika kabisa.
Aidha
Bw.Mwasenga alikanusha kusikia taarifa ya wakala kununua vocha za
ruzuku kwa Sh.2,000 amekanusha vikali na kudai hizo ni njama za
kuchafuana kisiasa na hakuna kitu kama hicho ingawa alifafanua.
Mtendaji
huyo amekiri kupata malalamiko ya kuwepo mbegu feki ya mahindi ambayo
imekuja kubainika baada ya mahindi kukomaa na kwamba wakulima walinunua
mbegu hiyo katika maeneo tofauti ikiwemo kwa wakala Ntandala wa Kijiji
cha Ichesa ambaye ndiye alikuwa akisambaza Kata ya
Myovisi.
Mjumbe wa kamati ya ugawaji wa vocha ya Kijiji cha Ichesa,Bw.Mashaka Mwashambwa anasema hajawahi
kusikia madai hayo na kazi wanayoifanya kamati ni kubwa kwani kabla ya
kugawa wanatoa elimu kuhusu thamani ya vocha na punguzo lililotolewa na
serikali baada ya kuitisha mkutano wa
hadhara na baadaye walitembelea mashamba na kugawa vocha kwa wahusika.
Hata hivyo wajumbe wengine watano kati ya sita akiwemo Mwenyekiti na Katibu wa Kamati ya Vocha ya kijiji cha Ichesa hawakuweza kupatikana kuelezea sakata hilo.
Ofisa kilimo Kata ya Myovisi Bw.Danfod Mandali amethibitisha kupokea malalamiko ya mbegu feki na hivyo alichukuwa hatua ya kuwasiliana na Ofisa wa kilimo Wilaya ya Mbozi ambaye alifika na timu
ya wataalamu waliwahoji wakulima na kuchukua sample.
Bw.Mandali anasema suala
la madai ya baadhji ya wakulima kuuza vocha kwa wakala halijamfikia
rasm,i ila kuna tetesi mitaani wakulima wakiwataja wenzao wanaolalamika
kuuza kwa bei ya chini vocha hizo baada ya kuziona hazina kazi tena kutokana na mazao yao kukomaa.
"Wakulima ni kama asilimia 40 walioathirika na mbegu hiyo na kuhusu kuuza vocha nimewahi kuwasikia wakulima wakiwataja wenzao waliouza kwa wakala huyo lakini wanaficha ficha kuhofia kukosa kupata katika msimu unaokuja kwa
sababu kisheria ni makosa...huku ilikuja UREA tena kwa kuchelewa mwezi
Machi,mbegu na mbolea ya kupandia walisema imehifadhiwa mkoani watapewa
mwezi septemba, kwa ajili ya msimu wa 2012 na 2013,"alisema.
Wakala
aliyedaiwa kugawa mbegu na kununua vocha katika kijiji cha Ichesa,
Bw.Japhet Ntandala alipohojiwa kuhusiana na tuhuma hizo alikanusha na
kulaani vikali kwamba wanataka kumchafua mbele ya wananchi wake na
kwamba yupo tayari kununua mahindi yote kwa wale aliowauzia mbegu ili
wananchi wake wasife na njaa.
Wakala huyo ambaye pia ni Mwenyekiti wa kijiji hicho anasema hajawahi
kununua vocha na angependa mtu aliyedai amemuuzia ajitokeze ili
azungumze ukweli na yupo tayari kufika naye mahakamani ili sheria iweze kuchukuwa mkondo wake.
Ofisa
Kilimo Mkoa wa Mbeya ,Dkt.Philipo Mwaisoba alishukuru kupata taarifa
hiyo na kuahidi kufuatilia huku akidai ni hatari kubwa endapo vocha za
ruzuku zimeuzwa tena kwa wakala kwani ni makosa sheria na kwamba atafuatilia kujuwa mbegu hizo zinazodaiwa feki na kutolea majibu.
Hata hivyo Gazeti hili lilimtafuta Mwakilishi wa Kampuni ya Pannar inayodaiwa kusambaza mbegu hizo feki Bw.Tulio ambaye baada kuulizwa na gazeti hili alisema kuwa hakuna mbegu feki katika kampuni yake na kusema kuwa watafika katika kijiji hicho kuangalia ni nani aliyesambaza mbegu hizo.
“Hawa najua ni watu au makampuni yanayotupiga vita kuhusiana na utoaji wa mbegu zetu ,sisi mbegu zetu ni bora.
Uchunguzi
uliofanywa na gazeti hili umebaini kuwa kuna taarifa ya kusambazwa kwa
mbegu hizo feki karibu maeneo mengi ya Wilaya ya Mbozi na kuna hofu ya
wananchi walio wengi kupata madhara ya kiafya na hali ngumu ya maisha
kutokana na mahindi hayo kukataliwa na wanunuzi wa mazao.